Nawigacja

Aktualności

73 rocznica śmierci Sługi Bożego biskupa Adolfa Piotra Szelążka – Toruń, 12 lutego 2023

Prelekcję w kościele św. Jakuba Apostoła w Toruniu wygłosił zastępca dyrektora IPN Gdańsk, prof. Mirosław Golon.

Biskup Adolf Piotr Szelążek dd początku swej posługi jako ordynariusz łucki prowadził aktywną działalność duszpasterską i organizacyjną, np.: w 1927 r. zwołał synod diecezjalny, pierwszy od przeszło 200 lat; do 1939 r. utworzył ponad 70 nowych parafii; założył Seminarium Duchowne Wschodniego Obrządku w Dubnie (1928 r.), które w 1931 r. zostało przekształcone w Papieskie Seminarium Wschodnie; w okresie jego rządów wzrosła liczba księży ze 140 (tylu miał kapłanów, gdy obejmował diecezję) do 240 (do wybuchu wojny); zaprosił do pracy na Wołyniu zgromadzenia zakonne żeńskie i męskie, także obrządku wschodniego; w 1932 r. Stolica Apostolska mianowała ordynariusza łuckiego konsultorem Świętej Kongregacji do spraw Kościoła Wschodniego; powołał do życia wiele instytucji i organizacji o charakterze religijnym i charytatywnym; w 1936 r. założył Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

Na początku II wojny światowej Łuck i cała diecezja zostały zajęte przez wojska radzieckie. Nowa władza sowiecka wyrzuciła biskupa z jego siedziby, zamknęła kurię i seminarium duchowne. Biskup Szelążek zamieszkał w gmachu dawnego kolegium jezuickiego. Sytuacja nie poprawiła się także od czerwca 1941 r., tzn. od momentu zajęcia diecezji przez wojska niemieckie. Latem 1944 r. wojska radzieckie zajęły ponownie Łuck. Organizująca się władza próbowała zdobyć przychylność biskupa, on jednak stał się symbolem sprzeciwu wobec nowej sytuacji politycznej oraz państwowej na Wołyniu. Pod koniec 1944 r. zaczęto wysiedlać Polaków z Ukrainy. Opuszczenie diecezji i wyjazd do Polski, w zmienionych granicach, nakazano także biskupowi A. Szelążkowi, on jednak nie opuścił swojej diecezji. W konsekwencji w nocy z 3 na 4 stycznia 1945 r. został aresztowany. Był więziony w Łucku oraz w Kijowie. W przeprowadzonym procesie zażądano dla niego kary śmierci.

Podejmowano intensywne starania o uwolnienie biskupa Szelążka, które wspierały Stolica Apostolska, biskupi z Polski, a także dyplomacja amerykańska. Szczególnie zaangażowany w uwolnienie biskupa łuckiego był biskup kielecki Czesław Kaczmarek. Dodajmy, że ordynariusz kielecki był uczniem biskupa Szelążka, gdyż obaj pochodzili z diecezji płockiej. Zabiegi przyniosły pozytywny skutek, 14 maja 1946 r. biskup został zwolniony. Musiał jednak opuścić swoją diecezję i został deportowany do Polski, 17 maja 1946 r. przekroczył granicę w Medyce. Na niecałe trzy miesiące gościny udzielił mu bp Cz. Kaczmarek. 10 sierpnia 1946 r. biskup opuścił Kielce i udał się w drogę do położonej pod Toruniem miejscowości Zamek Bierzgłowski. Przebudowany średniowieczny, pokrzyżacki dom zakonny, który od okresu międzywojennego był własnością diecezji chełmińskiej, stał się od tego momentu nie tylko miejscem zamieszkania Biskupa Wygnańca, ale także siedzibą prowizorycznej łuckiej kurii diecezjalnej.

Zmarł 9 lutego 1950 r. 13 lutego został pochowany w Toruniu w krypcie kościoła św. Jakuba Większego pod prezbiterium. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył Prymas Polski Stefan Wyszyński.

 

do góry